
Medyczny Nobel 2025 ogłoszony! Przełom, który zmieni oblicze współczesnej medycyny
Rozpoczął się długo wyczekiwany Tydzień Noblowski 2025, a jako pierwsza – tradycyjnie – ogłoszona została Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.
Tegoroczne wyróżnienie otrzymali Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell oraz Shimon Sakaguchi, docenieni za badania nad mechanizmami obwodowej tolerancji immunologicznej.
Uroczyste ogłoszenie laureatów odbyło się w Muzeum Nobla w Sztokholmie, a decyzję ogłosił Komitet Noblowski przy Instytucie Karolinska – prestiżowej uczelni medycznej w Solnie. Brunkow i Ramsdell reprezentują Stany Zjednoczone, natomiast Sakaguchi pochodzi z Japonii.
Według komunikatu Komitetu, badania nagrodzonych naukowców „otworzyły zupełnie nowy rozdział w zrozumieniu, jak organizm utrzymuje równowagę immunologiczną, a ich odkrycia stały się podstawą rozwoju nowoczesnych terapii chorób autoimmunologicznych i nowotworów”.
Profesor Marie Wahren-Herlenius, reumatolog z Instytutu Karolinska, podkreśliła, że nagroda uhonorowuje badania nad tym, w jaki sposób układ odpornościowy potrafi skutecznie bronić się przed infekcjami, a jednocześnie nie atakuje własnych tkanek.
Eksperci przyznają, że choć temat tolerancji immunologicznej jest znany od lat, jego fundamentalne znaczenie wciąż zaskakuje:
„To odkrycie stanowi podstawę całej immunologii – tłumaczy dr hab. inż. Paweł Sikorski z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. – Ma wpływ na niemal każdą gałąź medycyny: od leczenia chorób autoimmunologicznych, przez transplantologię, po onkologię. Komórki nowotworowe często wykorzystują te mechanizmy, by ukryć się przed układem odpornościowym. Dlatego docenienie badań podstawowych jest tak istotne – to one torują drogę przyszłym terapiom.”
Polskie ślady w historii medycznego Nobla
Choć żaden Polak nie otrzymał jeszcze Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny jako obywatel Polski, to w historii tej nagrody znajdziemy dwóch naukowców z polskimi korzeniami, których prace zapisano złotymi zgłoskami w dziejach biologii i biochemii.
? Tadeusz Reichstein – urodzony w 1897 roku we Włocławku, biochemik żydowskiego pochodzenia, który po emigracji do Szwajcarii otrzymał obywatelstwo tego kraju. W 1950 roku wspólnie z Edwardem C. Kendallem i Philipem S. Henchem został uhonorowany Noblem za odkrycie hormonów kory nadnerczy oraz wyjaśnienie ich budowy i działania biologicznego.
? Andrew Schally (Andrzej Wiktor Schally) – laureat z 1977 roku, urodzony w Wilnie w 1926 roku. Otrzymał Nobla (wspólnie z Rogerem Guilleminem i Rosalyn Yalow) za badania nad mechanizmami wytwarzania hormonów peptydowych w mózgu. Po II wojnie światowej osiedlił się w Stanach Zjednoczonych, gdzie kontynuował karierę naukową.
Warto również przypomnieć o Marii Skłodowskiej-Curie, której odkrycia choć nie dotyczyły bezpośrednio medycyny, miały dla niej ogromne znaczenie. Prace nad promieniotwórczością zapoczątkowały rozwój radioterapii, a jej mobilne aparaty rentgenowskie pomagały ratować żołnierzy podczas I wojny światowej. Skłodowska-Curie jest jedyną osobą w historii, która zdobyła dwa Noble w różnych dziedzinach naukowych – z fizyki (1903) i chemii (1911).